آیا ایمپلنت های دندانی دائمی هستند؟

ایمپلنت دندانی (dental implant)، ساختاری است که جایگزین دندان از دست رفته می شود. خود ایمپلنت در درون و یا بر روی استخوان فک قرار می گیرد و به عنوان ریشه، برای دندان مصنوعی عمل می کند. دندان مصنوعی که روکش یا تاج (crown) نامیده می شود، بر روی ایمپلنت قرار می گیرد.

به طور کلی، ایمپلنت های دندانی به گونه ای طراحی می شوند که به صورت دائمی در دهان قرار بگیرند. در واقع، 90-95 درصد ایمپلنت های دندانی، بیش از ده سال عمر می کنند.  با این حال، امکان دارد ایمپلنت موفق عمل نکند و در ماه ها یا سال های پس از جایگذاری، دچار مشکل شود. عوامل متعددی در شکست خوردن ایمپلنت دندانی دخیل هستند.

در ادامه این مقاله، به طول عمر ایمپلنت های دندانی، دلایل موفق نبودن آن ها و نحوه برطرف کردن مشکلات ایمپلنت ها می پردازیم.

طول عمر ایمپلنت های دندانی چقدر است؟

ایمپلنت های دندانی به گونه ای طراحی می شوند که به صورت دائمی در دهان قرار بگیرند. در واقع، ایمپلنت در درون و یا بر روی استخوان فک قرار می گیرد و به تدریج، با بافت استخوانی اطراف، ادغام می شود. پس از این فرآیند، ایمپلنت و استخوان اطراف آن به یکدیگر متصل هستند. به همین دلیل، ایمپلنت می تواند نقش ریشه را برای دندان مصنوعی ایفا کند. بدین ترتیب، دندان مصنوعی در سر جای خود محکم می شود و ثابت می ماند.

بخش روکش یا تاج ایمپلنت ممکن است پس از مدتی، به دلیل فرسایش نیاز به تعویض داشته باشد. حدود 50 تا 80 درصد روکش ها، پس از گذشت 15 تا 20 سال، نیاز به تعویض دارند.

انواع ایمپلنت دندانی

دو نوع اصلی ایمپلنت دندانی وجود دارد.

آیا ایمپلنت های دندانی دائمی هستند؟

ایمپلنت اندوستئال یا درون استخوانی (endosteal implant)

ایمپلنت های اندوستال یا درون استخوانی، رایج ترین نوع ایمپلنت ها هستند و شکل آن ها به پیچ یا استوانه شباهت دارد. معمولا از جنس تیتانیوم هستند اما ممکن است از سرامیک هم ساخته شوند.

این ایمپلنت ها مستقیما در داخل استخوان فک قرار می گیرند و پروسه جایگذاری آن ها معمولا دو مرحله ای است. برای انجام این پروسه، شما تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی قرار می گیرید؛ بنابراین دردی احساس نمی کنید. ابتدا، دندانپزشک متخصص برشی در لثه هایتان ایجاد می کند. سپس، استخوان فک با دریل مخصوصی سوراخ می شود تا فضای کافی برای جایگذاری ایمپلنت به وجود آید. پس از این که ایمپلنت در جای خود قرار گرفت، استخوان فک و لثه های اطراف آن رشد می کنند و بهبود می یابند. روکش یا تاج به وسیله تیری به نام اباتمنت، به ایمپلنت متصل می شود. معمولا جایگذاری ایمپلنت در یک جلسه و قرار دادن دندان مصنوعی در جلسه ای دیگر صورت می گیرد.

در مواردی، قبل از قرار دادن ایمپلنت اندوستئال، باید پروسه های اضافی انجام شود تا ایمپلنت بتواند محکم و ثابت در استخوان قرار بگیرد. برخی از این پروسه های آماده سازی و اضافی عبارتند از:

• پیوند استخوان
• بالا بردن یا لیفت سینوس

آیا ایمپلنت های دندانی دائمی هستند؟

ایمپلنت ساب پریوستئال (subperiosteal implant)

ایمپلنت های ساب پریوستئال در زیر لثه ها و در بالای استخوان فک قرار می گیرند. این ایمپلنت ها دارای ساختاری فلزی هستند و اضافاتی دارند که کمی از لثه ها بیرون می زند. ایمپلنت های ساب پریوستئال معمولا برای کسانی پیشنهاد می شوند که:

• استخوان فک سالمی ندارند. در این افراد امکان جایگذاری ایمپلنت درون استخوانی نیست.
• نمی خواهند پروسه های آماده سازی مانند پیوند استخوان را قبل از جایگذاری ایمپلنت انجام دهند.

هنگام قرار دادن ایمپلنت های ساب پریوستئال، از بی حسی یا بیهوشی استفاده می شود. پروسه جایگذاری چندین مرحله دارد. ابتدا، قالبی از استخوان فک تهیه می شود تا ایمپلنت مطابق با آن ساخته شود. دندانپزشک متخصص برشی در لثه ها ایجاد می کند تا استخوان فک نمایان شود. بدین ترتیب، دندانپزشک می تواند قالبی از استخوان فک تهیه نماید.

پس از اینکه ناحیه برش داده شده کمی بهبود پیدا کرد، ایمپلنت جایگذاری می شود. برای این کار، ابتدا برشی در لثه ها ایجاد می شود و ساختار فلزی ایمپلنت بر روی استخوان فک قرار می گیرد. در جلسه بعدی، روکش بر روی ساختار ایمپلنت گذاشته می شود.

آیا ایمپلنت های دندانی دائمی هستند؟

ایمپلنت دندانی مینی (mini) یا کوچک چیست و طول عمر آن چقدر است؟

ایمپلنت های دندانی مینی (MDI) باریک تر و کوچک تر هستند. قطر آن ها کمتر از 3 میلی متر است؛ تقریبا معادل قطر یک خلال دندان. از آن جایی که این ایمپلنت ها کوچک تر هستند، می توان در بخش هایی که استخوان کمتری در دسترس است، از آن ها استفاده کرد. همچنین، جایگذاری ایمپلنت های مینی حالت تهاجمی کمتری دارد.

در بسیاری از موارد، برای ثابت نگه داشتن دنچر های متحرک (denture) از ایمپلنت های کوچک استفاده می شود. این نوع از ایمپلنت ها برای جایگزینی دندان های کوچک نیز به کار می روند. ایمپلنت های مینی طراحی شده اند تا به صورت دائمی در دهان قرار بگیرند و طول عمر آن ها با سایر انواع ایمپلنت ها تفاوتی ندارد.

آیا ایمپلنت های دندانی دائمی هستند؟

چه عواملی در شکست و ناکامی ایمپلنت های دندانی نقش دارند؟

با این که در بسیاری از افراد، ایمپلنت های دندانی برای سالیان دراز سالم باقی می مانند، امکان نقص در عملکرد و شکست آن ها نیز وجود دارد. به طور کلی، اگر اخلالی در پروسه ادغام استخوان با ایمپلنت یا بهبودی صورت گیرد، ایمپلنت دندانی ممکن است با شکست مواجه شود.

از جمله مواردی که در شکست و ناکامی ایمپلنت های دندانی نقش دارند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مراقبت و نگهداری نادرست

حفظ بهداشت دهان به همان اندازه که برای سلامت دندان ها مهم است، برای ایمپلنت های دندانی نیز اهمیت دارد. تجمع پلاک دندانی می تواند به بیماری لثه منجر شود و به لثه ها و استخوان فک آسیب برساند. اگر تجمع پلاک در ناحیه ایمپلنت رخ دهد، نام بیماری به بیماری اطراف ایمپلنت (peri-implant disease) تغییر می کند. مراحل اولیه این بیماری قابل بازگشت هستند. اما، اگر بیماری به موقع درمان نشود، مشکل حاد تری به نام پری-ایمپلنتیت (peri-implantitis) به وجود می آید که می تواند در عملکرد ایمپلنت اختلال ایجاد کند.

چه عواملی در شکست و ناکامی ایمپلنت های دندانی نقش دارند؟

با این که در بسیاری از افراد، ایمپلنت های دندانی برای سالیان دراز سالم باقی می مانند، امکان نقص در عملکرد و شکست آن ها نیز وجود دارد. به طور کلی، اگر اخلالی در پروسه ادغام استخوان با ایمپلنت یا بهبودی صورت گیرد، ایمپلنت دندانی ممکن است با شکست مواجه شود.

از جمله مواردی که در شکست و ناکامی ایمپلنت های دندانی نقش دارند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مراقبت و نگهداری نادرست

حفظ بهداشت دهان به همان اندازه که برای سلامت دندان ها مهم است، برای ایمپلنت های دندانی نیز اهمیت دارد. تجمع پلاک دندانی می تواند به بیماری لثه منجر شود و به لثه ها و استخوان فک آسیب برساند. اگر تجمع پلاک در ناحیه ایمپلنت رخ دهد، نام بیماری به بیماری اطراف ایمپلنت (peri-implant disease) تغییر می کند. مراحل اولیه این بیماری قابل بازگشت هستند. اما، اگر بیماری به موقع درمان نشود، مشکل حاد تری به نام پری-ایمپلنتیت (peri-implantitis) به وجود می آید که می تواند در عملکرد ایمپلنت اختلال ایجاد کند.

به همین دلیل، رعایت بهداشت دهان در زمان داشتن ایمپلنت دندانی، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. برای حفظ بهداشت باید به نکات زیر توجه کرد:

• روزی دو مرتبه مسواک زدن
• نخ دندان کشیدن به صورت روزانه
• محدود کردن استفاده از مواد غذایی شیرین و قندی
• مراجعه منظم به دندانپزشک، هر شش ماه

مقدار ناکافی استخوان

ایمپلنت های اندوستئال باید در داخل استخوان فک قرار بگیرند. بنابراین، اگر استخوان سالم به اندازه کافی وجود نداشته باشد، ایمپلنت در جای خود محکم و ثابت نمی شود و امکان دارد به درستی عمل نکند. قبل از جایگذاری ایمپلنت، استخوان فک باید با دقت معاینه شود. برای بررسی استخوان فک از مدل های سه بعدی و عکس های رادیوگرافی استفاده می شود.

در صورت ناکافی بودن استخوان فک سالم، ممکن است نیاز به انجام پروسه هایی مانند پیوند استخوان و یا بالا بردن سینوس باشد. پس از انجام این پروسه ها، ایمپلنت اندوستئال جایگذاری می شود.

تحلیل تدریجی استخوان فک نیز می تواند به ایمپلنت آسیب برساند. از جمله مواردی که تحلیل استخوانی به وجود می آورند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیماری پری-ایمپلنت
• پوکی استخوان
• دیگر مشکلات سلامتی که بر وضعیت دندان ها تاثیر دارند

کشیدن سیگار

نتایج به دست آمده از تحقیقات نشان می دهند که درصد موفقیت ایمپلنت های دندانی در افراد سیگاری پایین تر است. در واقع، احتمال به وجود آمدن اختلال در ایپملنت های افراد سالم حدود 5 درصد و در افراد سیگاری حدود 11 درصد است. کشیدن سیگار بر جریان خون دهان تاثیر می گذارد و می تواند در پروسه ادغام استخوان با ایمپلنت دندانی و پروسه بهبودی اختلال ایجاد کند. همچنین، کشیدن سیگار احتمال ابتلا به بیماری لثه را بالا می برد.

دندان قروچه

ساییدن و فشردن دندان ها روی یکدیگر می تواند باعث شکستن ایمپلنت، شل شدن یا ترک خوردن پیچ ایمپلنت و شکستگی روکش شود. فشردن دندان ها به یکدیگر باعث جابه جایی جزئی ایمپلنت می شود و بدین ترتیب، در پروسه ادغام استخوان با ایمپلنت دندانی مشکل به وجود می آید.

مشکلات سلامتی

مشکلات سلامتی متعددی با اختلال در عملکرد ایمپلنت های دندانی ارتباط دارند؛ مانند:

• دیابت
• پوکی استخوان
• ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن
• اختلالات خون ریزی دهنده
• مشکلات قلبی-عروقی مانند فشار خون بالا، تصلب شرایین و نارسایی قلبی

سن

احتمال به وجود آمدن اختلال در ایمپلنت دندانی افراد مسن بیشتر از افراد جوان تر است. چراکه در سن های بالاتر، معمولا بیماری های مربوط به استخوان و دیگر بیماری های زمینه ای بیشتر دیده می شود. همچنین، پروسه بهبودی در افراد مسن آهسته تر است.

مصرف دارو یا درمان های خاص

برخی پروسه های درمانی و بعضی دارو ها، در عملکرد ایمپلنت های دندانی تاثیر منفی می گذارند؛ از جمله:

• دارو های سرکوب کننده سیستم ایمنی
• دارو های رقیق کننده خون
• رادیوتراپی

تجربه کم دندانپزشک

دندانپزشکی که ایمپلنت را جایگذاری می کند، باید از تجربه کافی برخوردار باشد. دندانپزشک کم تجربه ممکن است به صورت ناخواسته، از طریق روش های زیر باعث نقص در ایمپلنت شود:

• ساختار و طراحی نامناسب ایمپلنت
• جایگذاری نادرست ایمپلنت
• آسیب به بافت های اطراف در هنگام قرار دادن ایمپلنت
• اتصال روکش به ایمپلنت، قبل از اینکه در جای خود ثابت و محکم شده باشد

آیا ایمپلنت های دندانی دائمی هستند؟

اگر ایمپلنت به درستی عمل نکند، باید چه کرد؟

اگر علائمی مبنی بر عملکرد نادرست ایمپلنت مشاهده کردید، به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید. برخی از علائم اختلال در ایمپلنت دندانی عبارتند از:

• متحرک بودن ایمپلنت
• احساس درد، مخصوصا در هنگام گاز زدن و جویدن
• علائم پری-ایمپلنتیت که شامل قرمزی، التهاب، تورم، خون ریزی، عقب رفتن لثه ها و ترشح چرک می شود

برطرف کردن اختلال ایمپلنت دندانی

می توان ایمپلنتی را که دچار اختلال شده است، تحت بیهوشی یا بی حسی، از دهان خارج کرد. در برخی موارد، امکان جایگزینی ایمپلنت وجود دارد. تحقیقات انجام شده نشان می دهند که جایگذاری ایمپلنت جدید در همان موقعیت قبلی، با احتمال 71 درصد موفقیت آمیز است.

در مواردی که در اطراف ایمپلنت تحلیل استخوان رخ داده است، می توان از پروسه پیوند استخوان استفاده کرد. با انجام پیوند استخوان، بافت کافی برای جایگذاری ایمپلنت ایجاد می شود. البته، باید چندین ماه صبر کرد تا پیوند استخوان تغییرات لازم را به وجود بیاورد.

اگر نمی خواهید ایمپلنت جدیدی در دهانتان قرار گیرد، می توانید از روش های درمانی دیگر مانند بریج دندانی (dental bridges) و دنچر ها (dentures) کمک بگیرید. اگر تحلیل استخوانی شدیدی رخ نداده باشد، می توان بدون نیاز به خارج کردن ایمپلنت از دهان، پری-ایمپلنتیت را درمان کرد. برای درمان، ایمپلنت و بخش های اطراف آن به خوبی تمیز و ضدعفونی می شوند. به علاوه، دندانپزشک ممکن است آنتی بیوتیک هایی را تجویز کند.

کلام آخر

همانطور که گفته شد، ایمپلنت های دندانی به گونه ای طراحی شده اند که دائمی باشند. در واقع، ایمپلنت با استخوان فک و بافت های اطراف ادغام می شود. در مواردی ممکن است عملکرد ایمپلنت های دندانی دچار مشکل شود. عوامل متعددی در ایجاد اختلال در ایمپلنت های دندانی نقش دارند.

می توان ایمپلنت هایی را که دچار مشکل هستند، تعویض کرد. البته، روش های درمانی دیگری نیز وجود دارد. اگر علائم اختلال در ایمپلنت دندانی را مشاهده کردید، سریعا به دندانپزشک متخصص مراجعه نمایید.