انتخاب بین دندان مصنوعی (دنچر) و ایمپلنت

اگر به جایگزینی یک یا چند دندان نیاز دارید، چندین انتخاب پیش روی شما قرار می گیرد؛ از جمله دندان های مصنوعی (dentures) و ایمپلنت های دندانی (implants).

برای انتخاب درست، باید به چند فاکتور مهم مانند قیمت و میزان سلامت استخوان فک و سایر دندان ها، توجه داشته باشید. دنچر ها و ایمپلنت های دندانی، هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. روش های دیگری مانند بریج دندانی (dental bridge) هم وجود دارد. بهترین کار این است که با دندانپزشک خود مشورت کنید.

به طور کلی، دنچر و ایمپلنت، عملکردی یکسان دارند:

• هر دو در جویدن غذا به شما کمک می کنند. ممکن است بدون استفاده از آن ها قادر به خوردن غذا نباشید.
• هر دوی آن ها، عضلات صورت را پشتیبانی می کنند.
• هر دو در بهبود تکلم نقش دارند.
• هر دو باعث افزایش اعتماد به نفس می شوند چراکه ظاهر دندان ها را زیبا تر می کنند.

با این حال، تفاوت های بنیادین میان ایمپلنت دندانی و دنچر وجود دارد. در ادامه، به مزایا و معایب هر یک از این روش های درمانی بیشتر می پردازیم.

دندان مصنوعی (دنچر) یا ایمپلنت دندانی

پروسه گذاشتن دنچر و ایمپلنت دندانی در دهان

ایمپلنت

استخوان فک باید به اندازه کافی سالم باشد تا بخش پیچ مانند ایمپلنت بتواند در آن قرار گیرد. سپس، روکش (crown) یا پروتز مانند سرپوش بر روی قسمت فیکس شده، قرار می گیرد. محبوبیت ایمپلنت دندانی در سال های اخیر، افزایش یافته است؛ مخصوصا در بین افرادی که 55 تا 64 سال سن دارند.

برای گذاشتن ایمپلنت، ابتدا دندانی که ریشه آن دچار آسیب غیرقابل جبران شده است، کشیده می شود. پس از اینکه ریشه دندان هم از لثه خارج شد، سوراخی در استخوان فک ایجاد می شود. ریشه ای مصنوعی از جنس فلز که پست (post) نام دارد، در داخل سوراخ ایجاد شده، قرار می گیرد. سپس، روکش (crown) مانند سرپوش بر روی پست قرار می گیرد. البته، ابتدا باید به استخوان زمان بدهیم تا در اطراف پست رشد کند. بدین ترتیب، پست محکم در سر جای خود ثابت می ماند.

معمولا چند ماه طول می کشد تا پست آماده دریافت اباتمنت (abutment) شود. اباتمنت، قطعه ای است که پروتز به آن متصل می شود. در برخی موارد، زمانی که بخش پست ایمپلنت در استخوان قرار می گیرد، اباتمنت هم به آن متصل می شود. در مرحله آخر، روکش گذاشته می شود. در واقع روکش یا همان پروتز، دندان مصنوعی است که به سایر دندان های فرد شباهت دارد. روکش به اباتمنت متصل می شود.

دندان مصنوعی (دنچر) یا ایمپلنت دندانی

دنچر یا دندان مصنوعی

دنچر ها (dentures)، پروتز های مصنوعی متحرکی هستند که صرف نظر از میزان سلامتی استخوان فک، در دهان قرار می گیرند. دنچر ها می توانند یک دست دندان کامل باشند و تمام دندان های فک بالا و یا پایین را جایگزین کنند. همچنین، ممکن است برای جایگزینی یک یا چند دندان به کار روند که به آن ها دنچر پارسیل گفته می شود .

برای ساخت دندان های مصنوعی، بسته به محل دندانی که نیاز به جایگزینی دارد، قالبی از لثه های فک بالا یا پایین تهیه می شود. همچنین، قبل از ساخت دنچر، دندانپزشک بایت (bite) و هم ترازی دندان ها را بررسی می کند. در نتیجه، دنچر به گونه ای طراحی می شود که بیشترین اثر مثبت را در نحوه جویدن و تکلم داشته باشد.

مدل اولیه ای از دندان های مصنوعی در آزمایشگاه ساخته و برای دندانپزشک فرستاده می شود. دندانپزشک، دنچر را داخل دهان بیمار قرار می دهد و تنظیمات و تغییرات لازم را روی آن اعمال می کند و مجددا برای آزمایشگاه می فرستد. در این مرحله، نسخه نهایی دندان های مصنوعی ساخته می شود.

دنچر ها از نظر ظاهری کاملا شبیه دندان های طبیعی و لثه ها هستند و با روش اتصالی خاصی به لثه های فرد متصل می شوند.

هزینه های مربوط به دندان های مصنوعی و ایمپلنت ها

ایمپلنت های دندانی گران قیمت تر از دندان های مصنوعی و دیگر روش های درمانی مانند بریج هستند. البته، فاکتور های مختلفی در تعیین هزینه ها نقش دارند؛ مانند تجربه دندانپزشک و محل انجام درمان.

دندان مصنوعی (دنچر) یا ایمپلنت دندانی

تفاوت های بین دندان مصنوعی و ایمپلنت در نحوه نگهداری

نحوه نگهداری از ایمپلنت های دندانی درست مثل دندان های طبیعی است. برای مراقبت صحیح از ایمپلنت ها، باید روزی دو مرتبه مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.

اما برای طولانی تر کردن عمر دنچر ها، باید مراقبت دقیق تری داشته باشید. نباید در هنگام خواب از دندان های مصنوعی استفاده کنید. در طول شب، دنچر باید در آب یا محلول تمیز کننده مخصوص قرار بگیرد. دنچر ها باید هر روز تمیز شوند. در هنگام غذا خوردن نباید در دهان قرار داشته باشند. پس از هر بار برداشتن دندان های مصنوعی، ممکن است مقداری از ماده چسبنده بر روی لثه ها باقی بماند که می توان آن را پاک کرد.

از آن جایی که بایت و تراز دندان ها با گذشت زمان تغییر می کند، دنچر نیز باید مرتبا تنظیم شود. در مقابل، ایمپلنت های دندانی نیاز به تنیظیم ندارند. فقط در صورتی که پروتز دچار شکستگی یا ترک شود، باید آن را جایگزین کرد.

مشکلات ناشی از دندان مصنوعی و ایمپلنت

ایمپلنت های دندانی معمولا بی خطرند و راه حل مناسبی برای جایگزینی دندان از دست رفته هستند. با این حال ممکن است باعث بروز برخی مشکلات شوند؛ مانند عفونت و مشکلات مکانیکی از قبیل شل شدن پست ایمپلنت و شکستگی روکش.

رایج ترین مشکلات ناشی از گذاشتن دنچر عبارتند از:

• جا به جایی و ثابت نبودن دنچر در دهان
• ایجاد جراحات و زخم های کوچک بر روی لثه ها

دندان مصنوعی (دنچر) یا ایمپلنت دندانی

انتخاب بین دنچر و ایمپلنت

در زمان انتخاب بین دنچر و ایمپلنت دندانی، باید به عوامل زیر توجه داشته باشید:

سن

از آن جایی که ایمپلنت های دندانی روشی دائمی هستند، کسانی که حدود 60 سال سن دارند و یا جوان تر هستند، معمولا آن را انتخاب می کنند.

کسانی که سن بالاتری دارند و نمی خواهند پروسه طولانی و نسبتا تهاجمی جایگذاری ایمپلنت را طی کنند، دنچر را انتخاب می کنند.

تراکم استخوان

برای جایگذاری ایمپلنت، به مقدار مناسبی از استخوان فک نیاز است تا پست ها بتوانند در درون آن قرار بگیرند. اگر به دلیل آسیب، کهولت سن، بیماری لثه و یا از دست دادن دندان، تراکم استخوانی کافی نداشته باشید، فرد مناسبی برای استفاده از ایمپلنت های دندانی نیستید.

برای تقویت تراکم استخوان می توان از پیوند استخوان کمک گرفت. پروسه پیوند استخوان دندان معمولا بسیار پر هزینه است.

کارایی و عملکرد

در اکثر موارد، فرد با ایمپلنت های دندانی احساس راحتی بیشتری دارد و بهتر مواد غذایی را می جود. روشی به نام ایمپلنت هیبرید دنچر وجود دارد که بسیار راحت است و جویدن با آن نسبت به دنچر های معمولی آسان تر است.

بهداشت

اگر احساس می کنید که زمان کافی برای مراقبت و تمیز کردن دندان های مصنوعی ندارید، بهتر است از ایمپلنت ها استفاده کنید. زیرا نگهداری از آن ها آسان تر است. در مقابل، دنچر ها باید به صورت روزانه تمیز شوند و به نگهداری دقیق تری نیاز دارند.

روش های دیگر به جز دنچر و ایمپلنت

روش های دیگری هم برای جایگزینی دندان های آسیب دیده یا از دست رفته وجود دارد:

بریج دندانی (dental bridge)

اگر یک یا چند دندان خود را از دست داده اید، بریج می تواند روشی مناسب برای شما باشد. بریج با نام دنچر پارسیل ثابت (fixed partial denture) نیز شناخته می شود. بریج برای ثابت ماندن، به دندان های اطراف متصل می شود. آمار ها نشان می دهد که اکثر افرادی که بریج دندانی دارند، از آن راضی هستند. البته، فردی که بریج را دریافت می کند باید مراقبت و نگهداری صحیح از آن را یاد بگیرد.

دنچر پارسیل موقت

دنچر پارسیل موقت یا فلیپر (flipper)، متحرک است. شباهت زیادی به ریتینر (retainer) دارد و می تواند برای جایگزینی یک یا چند دندان به کار رود. فلیپر برای مدت طولانی عمر نمی کند و روش کم هزینه ای است.

معمولا کسانی که در انتظار دریافت ایمپلنت یا بریج ثابت هستند، از این دنچر پارسیل استفاده می کنند. اما برخی افراد برای درمان بلند مدت، از فلیپر ها استفاده می کنند. البته، از آن جایی که این دستگاه عمر زیادی ندارد، باید مرتبا تعویض شود.

کلام آخر

همانطور که گفته شد، بهتر است برای انتخاب بین ایمپلنت دندانی و دنچر با دندانپزشک خود مشورت کنید. ایمپلنت روش گران قیمت تری است، اما می تواند حدود 20 سال عمر کند. در مقابل، دنچر ها باید به صورت دوره ای تنظیم شوند و یا به طور کلی تعویض شوند.

برای انتخاب، باید تمام روش های موجود را در نظر بگیرید و سپس با توجه به اولویت ها و عملکردی که از پروتز دندانی انتظار دارید، تصمیم نهایی را بگیرید.