آیا تاکنون شاهد تشکیل شدن پلاک روی دندان‌های خود بوده‌اید؟ آیا می‌دانید که پلاک‌های دندانی می‌توانند موجب پوسیدگی دندان و التهاب لثه برای شما شوند؟ همان ‌طور که می‌دانید دندان‌ها نقش بسیار مهمی در زیبایی چهره و لبخند هر شخص دارند. از این رو رسیدگی به دندان و دهان یکی از الزاماتی است که هر فرد می‌بایست در انجام آن کوشا باشد. هر انسان روزانه با خوردن، آشامیدن و بلعیدن مواد غذایی هزاران باکتری و میکروارگانیسم را وارد دهان خود می‌کند که به موجب آن پلاک و جرم روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. در ادامه نقش پلاک دندان در پوسیدگی دندان و التهاب لثه را بررسی خواهیم کرد.

پلاک دندان چیست؟

پلاک دندان لایه‌ای نازک و چسبناک است که از میلیون‌ها باکتری تشکیل شده و به دندان‌ها می‌چسبد. با خوردن مواد نشاسته‌ای، کربوهیدرات و قندی، باکتری‌هایی که در پلاک دندان وجود دارند، اسید تولید می‌کنند. این اسیدهای تولیدی به مینای دندان نفوذ کرده و موجب اسیب به آن می شوند. با از بین رفتن مینای دندان، فرد با مشکل پوسیدگی دندان و التهابات لثه مواجه می‌شود که برای درمان آن می‌بایست به متخصص مربوطه مراجعه نمایید.

پلاک‌ها عموما در زیر لثه و اطراف ریشه دندان به وجود می‌آیند که می‌توانند به مرور زمان استخوان‌های نگهدارنده دندان را نیز دچار آسیب کنند. از این رو اگر پلاک‌های به وجود آمده به سرعت از بین نروند می‌توانند به مرور زمان سفت شده و به تارتار دندان تبدیل شوند. تارتاره ماده‌ای زرد رنگ هستند که در امتداد لثه، مابین لثه و دندان‌ها ایجاد می‌شوند. این مواد برخلاف پلاک‌های دندانی به راحتی قابل از بین بردن نبوده و درمان آن‌ها توسط متخصص انجام می‌شود.

نقش پلاک دندان در پوسیدگی دندان

طریقه ایجاد پلاک دندان

اگر چه عوامل بسیاری در تشکیل پلاک روی دندان‌ها نقش دارند اما شایع‌ترین دلیل تشکیل پلاک، ترکیب شدن باکتری‌های دهان با مواد غذایی شیرین یا نشاسته‌ای مانند شیر، نوشابه، ماکارونی، آبمیوه و… است. گاهی اوقات ممکن است شما تصور کنید که دهانتان کاملا تمیز است اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید ترکیب غذاهای حاوی قند و کربوهیدرات با باکتری‌های موجود در دهان نوعی اسید تولید می‌کند.

پس از ترکیب شدن اسید با بزاق دهان ماده‌ای سخت و چسبنده به نام پلاک تشکیل می‌شود. این ماده بی‌رنگ و شفاف است و به راحتی روی سطح دندان‌ها پیدا نمی‌شود. از این رو اگر می‌خواهید بدانید که روی دندان‌های شما پلاک تشکیل شده است یا خیر کافیست زبانتان را به کنار دندان‌ها بکشید. در این هنگام اگر با زبری و لیز شدن سطح دندان‌ها مواجه شدید، باید بدانید که پلاک‌های دندانی روی دندان‌های شما تشکیل شده‌اند و باید هرچه سریع‌تر به رفع آن‌ها اقدام نمایید.

نقش پلاک دندان در پوسیدگی دندان

نقش پلاک دندان در پوسیدگی دندانی

یکی از شایع‌ترین تاثیرات پلاک دندان پوسیدگی دندان‌ها است. از این رو افرادی که خود را ملزم به استفاده از مسواک به طور منظم نمی‌دانند در دهان آن‌ها اسید‌هایی از باکتری‌ها تولید شده که موجب پایین رفتن سطح ph دهان و خوردگی مینای دندان‌ها می‌شود. پوسیدگی دندان‌ها نیز یکی از عوامل به وجود آمدن آبسه دندان و بیماری‌های لثه است. همچنین اگر پلاک و جرم‌های دندان به ریشه دندان در زیر خط لثه نفوذ کنند، اسید‌های حاصل از آن می‌توانند استخوان نگهدارنده دندان را از بین ببرند.

آیا پلاک دندان باعث بیماری لثه می شود؟

پلاک‌های دندانی یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی هستند که سلامت دهان و دندان را به خطر می‌اندازند. وجود این پلاک‌ها می‌تواند دندان‌هایی کدر و زرد همراه با بوی بد دهان را برای افراد به ارمغان آورد. پلاک‌های دندانی همچنین می‌توانند بیماری لثه مانند ژنژیویت و التهاب و عفونت لثه را نیز به وجود آورند. هر یک از بیماری‌های لثه ممکن است باعث ایجاد درد یا ناراحتی شوند و در برخی موارد نادر نیز منجر به سرطان دهان خواهند شد. جهت از بین بردن پلاک‌ها، رعایت بهداشت دهان امری اجتناب ناپذیر است.

نقش پلاک دندان در پوسیدگی دندان

درمان پلاک دندان چگونه است؟

 از آنجایی که همواره پیشگیری بهتر از درمان است بنابراین می‌بایست برای جلوگیری از ایجاد پلاک‌های باکتریایی، بهداشت دهان و دندان را رعایت کرد. همچنین برای درمان پلاک‌های دندان می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید.

• پیشگیری از جرم دندان
• جرم‌گیری دندان
• سیلانت دندان برای جلوگیری از تشکیل پلاک
• مراجعه مداوم به دندان‌پزشک جهت بررسی وضعیت بهداشت دهان
• رژیم غذایی مناسب
• جویدن آدامس‌های بدون قند
• درمان خشکی دهان با استفاده از داروهای افزایش دهنده تولید بزاق
• فلوراید تراپی برای کاهش رشد باکتری و جلوگیری از پوسیدگی
• استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید یا دهانشویه‌های آنتی باکتریال

نقش پلاک دندان در پوسیدگی دندان

راه های پیشگیری از التهاب لثه

برای جلوگیری از التهابات لثه لازم است تا با استفاده از مسواک و نخ دندان به سلامت و بهداشت دهان و دندان اهمیت داد. همچنین نباید فراموش کرد که هر چند وقت یک بار مراجعه به دندان‌پزشک برای چکاپ ضروری است. علاوه بر این لازم است تا عواملی که موجب التهابات لثه می‌شوند را کنترل کنید که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

• محدود کردن استفاده از قندها و کربوهیدرات‌ها
• استراحت کافی و پرهیز از استرس
• عدم استفاده از سیگار و الکل
• توجه بیشتر به بهداشت دهان و دندان خصوصا در دوران ارتودنسی که تجمع پلاک در آن زمان بیشتر است.

چرا باید پلاک های دندان زدوده شوند؟

به طور کلی بنا به دلایل زیر لازم است تا پلاک‌های دندانی به زودی از بین بروند:

• عدم از بین بردن پلاک‌های دندان پس از گذشت زمان موجب التهابات لثه خواهد شد. در نتیجه التهاب لثه ممکن است فرد با قرمزی و خون چکان شدن لثه خود مواجه شود. از این رو اگر در حین مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن یا به طور خودبه‌خود با خون‌ریزی لثه مواجه شدید لازم است بدانید که بیماری لثه دچار شده‌اید و می‌بایست سریعا برای درمان اقدام کنید.
• در افرادی که دچار بیماری لثه می‌شوند، لثه از دندان فاصله پیدا کرده که تبدیل محیطی مناسب برای ایجاد پلاک و باکتری بین لثه و دندان می‌شود.
• اگر پلاک‌های دندان در زمان مناسب زدوده نشوند و بیماری لثه درمان نشود، استخوان اطراف دندان تخریب شده و دندان‌ها دچار لقی می‌شوند.
• وجود پلاک‌های دندانی پوسیدگی دندان را به دنبال دارند. همچنین اسید تولید شده توسط باکتری‌ها در پلاک‌های دندانی نیز موجب حل شدن مینای دندان و لایه‌های زیرین می‌شوند.

نقش پلاک دندان در پوسیدگی دندان

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به پلاک های دندانی قرار دارند؟

افرادی بیشتر در معرض ابتلا به پلاک‌های دندان قرار می‌گیرند که:

• افرادی که نوشیدنی‌های شیرین یا نشاسته ‌ی و میان وعده‌ها را زیاد مصرف می‌کنند.
• افرادی که به خشکی دهان به خاطر داروهای ضد افسردگی و بیماری‌های مانند سندروم شوگرن، سابقه رادیوتراپی و… دچار هستند.
• کسانی که بهداشت دهان و دندان خود را به میزان کافی رعایت نمی‌کنند.
• آن‌هایی که دچار شلوغی دندان‌ها هستند.

عوارض پلاک دندان

پلاک‌های دندانی عوارض زیر را برای افراد به وجود می‌آورند.

• پوسیدگی دندان‌ها
• بیماری‌های مختلف لثه مانده ژنژیویت و پریودنتال
• عفونت‌های شدید لثه
• عفونت یا آبسه دندان
• پوسیدگی و از بین رفتن دندان‌ها

نقش پلاک دندان در پوسیدگی دندان

سخن پایانی

همه ما ممکن است در طول زندگی خود با پلاک‌های تشکیل شده روی دندان‌هایمان مواجه شویم. همان ‌طور که در بالا نیز نقش پلاک دندان روی پوسیدگی دندان و التهاب لثه را بیان کردیم، لازم است تا برای جلوگیری از عوارض پلاک دندان، بهداشت دهان و دندان را در اولویت قرار دهیم. در صورت استفاده منظم از مسواک و نخ دندان و کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها و مواد قندی می‌توان از تشکیل پلاک‌های دندانی جلوگیری کرد. البته ناگفته نماند که مراجعه به دندان‌پزشک نیز برای چکاپ سالانه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.