هر آنچه که باید در مورد پالپوتومی دندان ها بدانید

پالپوتومی (pulpotomy)، پروسه درمانی است که طی آن دندانی که دچار پوسیدگی و عفونت شده است، نجات داده می شود. اگر دندان شما یا فرزندتان دچار پوسیدگی شدید و پالپ دندانتان عفونی شده باشد، دندانپزشک ممکن است انجام پالپوتومی را پیشنهاد دهد. این پروسه، برای بازسازی سوراخ های عمیق دندان که باعث آشکار شدن پالپ دندان شده اند نیز، کاربرد دارد. نمایان شدن پالپ (pulp) احتمال بروز عفونت های باکتریایی را افزایش می دهد.

در پروسه پالپوتومی، پالپ از داخل تاج دندان برداشته می شود. تاج دندان بخشی است که توسط مینای دندان احاطه می شود و در بالای خط لثه (gum line) قرار دارد. پالپ، داخلی ترین بخش دندان است و از قسمت های زیر تشکیل شده است:

• عروق خونی
• بافت پیوندی
• اعصاب

دندانی که به شدت پوسیده شده است، می تواند باعث بروز التهاب یا عفونت در پالپ شود. در چنین حالتی، سلامت دندان، لثه ها و بافت های اطراف به خطر می افتد.

اگر عفونت دندان به نزدیکی ریشه برسد، ممکن است به جای پالپوتومی، پروسه عصب کشی (root canal) انجام شود. در عصب کشی، تمام پالپ دندان به اضافه ریشه ها برداشته می شود.

پالپوتومی دندان

کودکان و بزرگسالان

از آن جایی که در پالپوتومی، ریشه های دندان دست نخورده باقی می مانند، دندان قابلیت رشد خود را حفظ می کند. در نتیجه، انجام این پروسه درمانی در کودکان اولویت دارد. در کودکان، دندان های شیری ریشه هایی نابالغ دارند و رشد ریشه هنوز کامل نشده است.

دندان های شیری، جایگاه مناسب برای رشد دندان های دائمی را حفظ می کنند. در نتیجه، مراقبت صحیح از آن ها اهمیت بسیاری دارد.

پالپوتومی در بزرگسالان یا کودکانی که دندان های دائمی دارند نیز، انجام می شود. البته، پالپ سالم باید به اندازه کافی وجود داشته باشد تا دندان بتواند زنده بماند.

پروسه پالپوتومی

دندانپزشک با بررسی عکس رادیوگرافی تهیه شده از دندان ها، بهترین راه درمانی را انتخاب می کند. دندانپزشکان عمومی هم می توانند پالپوتومی و عصب کشی را انجام دهند اما در اکثر موارد، دندانپزشک متخصص ریشه دندان این پروسه ها را انجام می دهد. ممکن است از 3 یا 4 روز قبل از انجام پالپوتومی، دندانپزشک آنتی بیوتیک هایی را تجویز کند.

بی حسی

در کودکان ممکن است از بیهوشی کامل استفاده شود. نیتروز اکسید (nitrous oxide) که به آن گاز خنده نیز گفته می شود، به عنوان آرام بخشی ملایم به کار می رود.

اگر نیاز به بیهوشی کامل یا آرام بخش ملایم باشد، دندانپزشک متخصص دستور العمل هایی را در اختیار شما قرار می دهد تا بتوانید خود را آماده کنید. در این دستور العمل ها، معمولا محدودیتی در مورد خوردن غذا و نوشیدن ذکر می شود. برای مثال، از 6 ساعت قبل از بیهوشی و از 2 تا 3 ساعت قبل از دریافت آرام بخش، نباید چیزی بخورید یا بنوشید.

آماده کردن کودکان

آمادگی برای هر گونه پروسه درمانی دندانپزشکی می تواند استرس زا باشد؛ مخصوصا برای کودکان. اگر کودک شما نیاز به انجام پالپوتومی دارد، احتمالا مدتی است که دچار دندان درد هستند. با فرزند خود صحبت کنید و برای او توضیح دهید که انجام پروسه پالپوتومی، درد دندان را از بین خواهد برد. همچنین، به آن ها بگویید که پروسه دردناک نیست و فقط 30 تا 45 دقیقه طول می کشد.

آماده سازی خودتان

اگر پروسه پالپوتومی قرار است برای خود شما انجام شود، ممکن است مضطرب و نگران باشید. در بزرگسالان، پروسه پالپوتومی می تواند موفقیت آمیز باشد اما دندانپزشک معمولا عصب کشی را برای دندان هایی با ساختار بالغ و کامل پیشنهاد می دهد. مسلما هر پروسه ای که دندانپزشک متخصص به شما پیشنهاد دهد، بهترین راه برای نجات و حفظ دندان است.

آنچه که اتفاق می افتد

• قبل از شروع پروسه، دندانپزشک ناحیه مورد نظر را بی حس می کند (بی حسی موضعی). ترزیق بی حسی معمولا بدون درد است. البته، ممکن است برای یک لحظه احساس سوزش داشته باشید.
• آرام بخش از طریق وسیله ای که روی بینی قرار می گیرد، اعمال می شود و برای بیهوشی کامل، ماده در بازو تزریق می گردد.
• ناحیه پوسیده با استفاده از دریل (drill) برداشته می شود.
• دندانپزشک دندان را تا جایی دریل می کند که عاج و پالپ دندان نمایان شوند.
• ماده عفونی داخل تاج دندان بیرون آورده می شود.
• فضای خالی با سیمان دندانی پر می گردد و سوراخ ایجاد شده توسط دریل بسته می شود.
• روکشی از فولاد ضد زنگ بر روی دندان قرار می گیرد و به عنوان سطح خارجی دندان در نظر گرفته می شود.

پالپوتومی دندان

پالپکتومی و پالپوتومی

• برخلاف پالپوتومی، در پروسه پالپکتومی تمام پالپ دندان و ریشه ها خارج می شوند. پالپکتومی زمانی انجام می شود که عفونت به زیر تاج دندان هم گسترش پیدا کرده باشد.
• به پالپکتومی، عصب کشی کوچک (baby root canal) گفته می شود. در دندان های شیری، پالپکتومی برای حفظ دندان انجام می شود. در دندان های دائمی، پالپتومی اولین مرحله در پروسه عصب کشی است.

مرحله نقاهت

دندان، لثه ها و نواحی اطراف در حین انجام پروسه بی حس هستند و شما دردی احساس نمی کنید. پس از اتمام پروسه، کودکانی که تحت بیهوشی کامل یا آرام بخش قرار گرفته بودند، باید 30 تا 60 دقیقه در کلینیک بمانند و تحت مراقبت دندانپزشک باشند. پس از 1 ساعت می توانند به خانه بازگردند. در مواردی، کودکان ممکن است احساس تهوع، استفراغ و یا خواب آلودگی داشته باشند. خونریزی نیز، در ساعات اولیه پس از انجام پالپوتومی، طبیعی است. هنگامی که دهان شما بی حس است، بهتر است از خوردن و نوشیدن پرهیز کنید؛ چراکه احتمال دارد لب یا داخل گونه خود را گاز بگیرید.

در ابتدا، غذا های نرم مانند سوپ یا تخم مرغ آب پز مصرف کنید و از غذا های سفت که نیاز به جویدن زیاد دارند، بپرهیزید.

بهبودی

پس از این که اثر بی حسی از بین رفت، طبیعی است که کمی احساس درد و ناراحتی داشته باشید. می توانید از داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن استفاده کنید. بهتر است با سمتی از دهان که پروسه پالپوتومی در آن انجام شده، غذا ها را نجوید تا پروسه بهبودی بدون مشکل طی شود.

پالپوتومی دندان

هزینه ها

هزینه پروسه پالپوتومی به فاکتور های زیادی بستگی دارد. برای مثال، بیهوشی و منطقه جغرافیایی که در آن زندگی می کنید، در مقدار هزینه ها نقش دارند. اگر دندان شما نیاز به روکش داشته باشد، هزینه ها بالاتر می روند.

چه زمان باید به دندانپزشک مراجعه کنید؟

اگر پس از انجام پالپوتومی، درد شدیدی حس کردید و درد پس از چند روز بهبود پیدا نکرد، باید با دندانپزشک متخصص تماس بگیرید. درد شدید ممکن است نشانگر این باشد که به درمان اضافی و بیشتری نیاز دارید. مقداری التهاب و ورم، بلافاصله پس از انجام پروسه طبیعی است. اما اگر پس از گذشت چند روز یا هفته یا ماه، ورم، التهاب یا دردی را تجربه کردید، با دندانپزشک خود مشورت کنید. این علائم ممکن است نشان دهنده عفونت دندان باشند.

کلام آخر

پالپوتومی پروسه درمانی است که در آن دندانی که به شدت پوسیده شده است، نجات داده می شود. پالپوتومی بیشتر در کودکانی که هنوز دندان های شیری خود را دارند، انجام می شود. اما امکان انجام آن در بزرگسالان یا کودکانی که دندان های دائمی دارند نیز، وجود دارد. در این پروسه، پالپ عفونی از داخل تاج دندان برداشته می شود. پالپوتومی به اندازه عصب کشی تهاجمی نیست. در حین انجام پروسه، نباید احساس درد داشته باشید. پس از اتمام پالپوتومی، کمی احساس درد و ناراحتی عادی است.

اگر در دندان دائمی بزرگسالان، پالپوتومی انجام شود، دندان باید تا مدت ها تحت مراقبت و کنترل دندانپزشک باشد.