پالپ کپ (pulp cap) غیر مستقیم چیست؟

پالپ کپ غیر مستقیم (indirect pulp cap) یکی از راه های محافظت از دندان پوسیده یا آسیب دیده است. تاج (crown)، به قسمتی از دندان گفته می شود که در دهان قابل رویت است و از سه لایه تشکیل شده است:

• مینا (enamel)
• عاج (dentin)
• پالپ (pulp) که شامل اعصاب و رگ های خونی است

صدمه به پالپ دندان و یا نمایان شدن آن، می تواند درد و حساسیت زیادی ایجاد کند. همچنین، احتمال بروز عفونت در پالپ آسیب دیده بیشتر است. پالپ کپ غیر مستقیم، پروسه ای برای محافظت از دندان و پالپ آسیب دیده است. با انجام این روش، ممکن است دیگر نیازی به کشیدن دندان یا عصب کشی (root canal) نباشد. پالپ کپ، باعث حفظ دندان می شود و بدین ترتیب ریشه می تواند به رشد خود ادامه بدهد.

پروسه دریافت پالپ کپ معمولا یک یا دو جلسه طول می کشد. دندانپزشک ابتدا دندانی را که پالپ آن نمایان شده، معاینه می کند و سپس با توجه به شرایط دهان و دندان های شما، بهترین روش درمانی را بر می گزیند.

پروسه پالپ کپ غیر مستقیم

دو روش برای گذاشتن پالپ کپ غیر مستقیم وجود دارد. دندانپزشک بر اساس تجربه خود و وضعیت دندان های شما، یکی از روش ها را انتخاب می کند.

پروسه پالپ کپ غیر مستقیم یک مرحله ای

دندانپزشک مراحل زیر را به ترتیب طی می کند:

• ابتدا پوسیدگی های دندان را، بدون نمایان کردن پالپ، درمان می کند و سپس لایه محافظ را روی عاج دندان قرار می دهد.
• عاج دندان را به خوبی مهر و موم می کند.
• دندان را با پرکردگی مخصوصی، پر می کند و می بندد.

پروسه پالپ کپ غیر مستقیم دو مرحله ای

در جلسه اول، دندانپزشک مراحل زیر را انجام می دهد:

• بخش های پوسیده در لایه های خارجی تر دندان را بر می دارد.
• بخش های پوسیده که به پالپ نزدیک تر هستند، دست نخورده باقی می مانند.
• روی دندان پوششی قرار می گیرد و با پرکردگی موقت، پر می شود.

با انجام این مراحل، محیط دندان دچار تغییر می شود. در واقع، احتمال ورود باکتری به پالپ کاهش می یابد و بیوفیلم دندان (biofilm) وارد سوراخ ها و بخش های پوسیده نمی شود. در نتیجه، پوسیدگی با سرعت کمتری پیشروی می کند.

بخش دوم پروسه، بین چند ماه تا یک سال پس از بخش اول انجام می شود. در بخش دوم، دندانپزشک مراحل زیر را طی می کند:

• ابتدا میزان اثر بخشی پالپ کپ غیرمستقیم را می سنجد.
• هر گونه پوسیدگی و سوراخ دندان را درمان می کند.
• در صورت نیاز، مراحل اضافی را برای بازسازی دندان انجام می دهد (مانند پر کردن دندان).

در صورتی می توان گفت پالپ کپ موفق عمل کرده است که:

• پالپ دندان حفظ شده باشد.
• پالپ، عفونی نشده باشد.
• احساس درد و حساسیت در دندان ایجاد نشده باشد.
• ریشه های دندان به رشد خود ادامه داده باشند(در کودکان و نوجوانان).

برای سنجش موفقیت پالپ کپ، دندانپزشک به طور مستقیم دندان های شما را معاینه می کند و عکس رادیوگرافی دهان شما را مورد بررسی قرار می دهد. اگر پالپ کپ به درستی عمل نکرده باشد، باید پروسه های درمانی اضافی انجام دهید. برای مثال، ممکن است نیاز باشد دندان را بکشید و یا عصب کشی کنید.

پالپ کپ غیر مستقیم

مواد مورد استفاده در پالپ کپ غیر مستقیم

مواد مختلفی در ساخت پالپ کپ به کار می رود. مانند:

• کلسیم هیدروکسید
• آینومر (ionomer) شیشه
• آینومر شیشه تقویت شده با رزین
• عوامل باندینگ عاج دندان

امکان دارد دندانپزشک برای انتخاب ماده به کار رفته در پالپ کپ، با شما مشورت کند. می توانید در این باره، سوالات خود را با دندانپزشک مطرح نمایید.

مزایای انجام پروسه پالپ کپ

پروسه پالپ کپ، نسبت به دیگر روش های درمانی دندان های پوسیده، مزایای بسیاری دارد:

• دیگر نیازی به کشیدن دندان نیست.
• می توانید از انجام پروسه های درمانی تهاجمی مانند عصب کشی بپرهیزید.
• پروسه گذاشتن پالپ کپ از عصب کشی هزینه کمتری دارد.

خطرات احتمالی پروسه پالپ کپ غیر مستقیم

پالپ کپ ممکن است به خوبی عمل نکند و پس از انجام این پروسه، باکتری یا پوسیدگی همچنان به پالپ نفوذ پیدا کنند. در این حالت، ممکن است پالپیت (pulpitis) ایجاد شود. به همین دلیل، اگر پس از دریافت پالپ کپ احساس درد و ناراحتی داشتید، بهتر است به دندانپزشک مراجعه نمایید.

در صورتی که پالپ کپ موفق عمل نکرد، دندانپزشک برای درمان پالپیت معمولا عصب کشی یا کشیدن دندان را پیشنهاد می دهد. اگر احساس می کنید که دندان شما عفونی شده است، سریعا با دندانپزشک خود تماس بگیرید و او را در جریان قرار دهید.

پالپ کپ غیر مستقیم

پروسه پالپ کپ غیر مستقیم برای چه کسانی مناسب است؟

اگر فقط مینا و عاج دندان شما دچار پوسیدگی شده باشد، پروسه پالپ کپ غیر مستقیم برایتان مناسب است. هدف از این پروسه، محافظت از پالپ دندان است. در صورتی که پالپ سالم بماند، می تواند عاج آسیب دیده را ترمیم کند. پالپ کپ از ورود باکتری ها و دیگر موارد آسیب زا به قسمت داخلی دندان، جلوگیری می کند. همچنین، جلوی بزرگتر شدن سوراخ ها و پوسیدگی های دندان می شود. پروسه پالپ کپ تنها زمانی قابل انجام است که دهان و دندان شما از سلامت نسبی خوبی برخوردار باشند. اگر سابقه دندان درد داشته باشید و یا پالپ دندان وضعیت خوبی نداشته باشد، دندانپزشک ممکن است پروسه درمانی متفاوتی را به شما پیشنهاد دهد.

دندانپزشکان برای کودکان و نوجوانان، معمولا پروسه پالپ کپ غیر مستقیم را انجام می دهند.

پالپ کپ غیر مستقیم

احتمال موفقیت پالپ کپ غیر مستقیم

انجام پروسه پالپ کپ به روش غیر مستقیم می تواند دندان را نجات دهد. تحقیقات نشان داده اند که احتمال موفقیت روش غیر مستقیم از روش مستقیم پالپ کپ و همین طور پالپوتومی (در کودکان و نوجوانان) بیشتر است. زمانی که پالپ دندان سالم است و آسیبی ندیده، دندانپزشکان انجام پروسه پالپ کپ غیر مستقیم را پیشنهاد می کنند.

روش غیر مستقیم پالپ کپ در مقابل روش مستقیم

بسته به شرایط دندان شما، دندانپزشک میان روش مستقیم و غیر مستقیم پالپ کپ، یکی را انتخاب می کند. روش مستقیم پالپ کپ زمانی انجام می شود که پالپ دندان نمایان شده باشد. نمایان شدن پالپ می تواند به دلیل پوسیدگی، آسیب به دندان و یا انجام نادرست درمان های دندانپزشکی اتفاق بیفتد. دندانپزشک باید پالپ نمایان را بپوشاند. در مقابل، از روش غیرمستقیم زمانی استفاده می شود که پالپ نمایان نشده باشد.

کلام آخر

همانطور که گفته شد، پروسه پالپ کپ غیر مستقیم یکی از روش های محافظت از دندان و نجات آن است. با انجام این پروسه، از بروز عفونت ها جلوگیری می شود و دیگر نیازی به کشیدن دندان یا عصب کشی نیست.